Chochołów - ciekawa wieś na Podhalu

Kilka razy przejeżdżałam przez Chochołów i widziałam ich jasne domy, bardzo mnie zaciekawiło czemu nie ciemnieją jak w innych miejscach. W ubiegłym roku przejeżdżałam tam z wycieczką i przewodnik wspomniał o myjoczkach i to zachęciło mnie do odwiedzin w Chochołowie.

Chochołów jest to wieś na Podhalu licząca ok 1000 mieszkańców, znajduje się ok 20 km od Zakopanego. W Chochołowie zatrzymałam się przed kościołem Św Jacka, gdzie znajduje się spory parking.

 

Kościół ten powstał w latach 1853-1873. Świątynia wygląda bardzo ładnie, mimo, że nie bardzo pasuje do okolicznych drewnianych domów. Ściany budynku wzniesiono z wapienia, za to wieżę i elewację wykonano z piaskowca. Kościół był oczywiście zamknięty, choć to była niedziela. Przez kraty widać było ołtarz główny, w którym znajduje się patron kościoła św Jacek oraz św Jan Chrzciciel i św Jakub Starszy.

Na przeciw kościoła znajduje się dom Bafiów, w którym mieści się Muzeum Powstania Chochołowskiego. W środku zgromadzono sprzęty, które pokazują nam w jakich warunkach żyli górale w czasach Powstania Chochołowskiego. Powstanie wybuchło 21 lutego 1846 roku, szybko zostało stłumione.

 

Po wejściu do chaty do sieni mamy drzwi do izb oraz tylne wyjście do pomieszczeń gospodarczych. Zwiedzanie zaczynam od niewielkiego pomieszczenia za białą izbą, gdzie znajdują się przydatne sprzęty i narzędzia w gospodarstwie jak bańki na mleko, w których przywożono mleko z hal do domu.

Potem przeszłam do białej izby czyli izby, która wykorzystywana była od święta i dla gości. Tutaj gospodarze przechowywali wartościowe przedmioty.

Na końcu zostawiłam sobie czarną izbę, czyli izbę gdzie toczyło się całe życie rodziny, gdzie spali, jedli, gotowali. Często izba była czarna od dymu stąd nazwa. A wiązało się to z ustanowieniem podatku podymnego. Górale pomysłowi, co będą płacić podatek od komina jak bieda aż piszczy, porozbierali kominy i dym wydostawał się tylko lufcikiem.

Chochołów należy do najpiękniejszych wsi na Podhalu, a drewniane domu są przykładem budownictwa podhalańskiego, gdzie domu stoją szczytem do drogi.

Nawet spotkałam się ze stwierdzeniem, że Chochołów jest to żywy skansen. Cała wieś swą urodę, a domy dodatkowo trwałość zawdzięczają temu, że gospodynie  je myją.

Domy myte są na wiosnę albo na jesień. Najważniejsze jest mycie na wiosnę, bo procesja na Boże Ciało idzie przez całą wieś i ambicją każdej dobrej gospodyni jest więc mieć jak najczystszy dom. Czasem domy myte są przed zimą, przed pierwszymi przymrozkami.

Przy myciu pracują zarówno kobiety jaki i mężczyźni. Panowie ustawiają rusztowania, a potem sukcesywnie je przenoszą i oczywiście przynoszą wodę. Zaś panie do mycia zagotowują wodę z szarym mydłem  i proszkiem do prania. Szorują drewno nylonową szczotką, płuczą w zimnej wodzie i szybko wycierają ręcznikiem do sucha, żeby nie wpiło za dużo wody.

Drewnianych domów nie można myć myjką ciśnieniową, bo drewno wpiłoby za dużo wody i wełnianka uszczelniająca bale zaczęłaby gnić, a w domu by śmierdziało. Nie można też do czyszczenia stosować żadnych wybielaczy, bo drewno czerwienieje. Nie ma to jak naturalne środki.

Gdy gospodyni nie jest w stanie sama umyć domu wynajmuje myjocki, które zrobią to za nią. Cztery baby są w stanie umyć cały dom z zewnątrz za jeden dzień. Coraz więcej domów poza Chochołowem myje domy i żeby dom dobrze wyglądał trzeba to robić najrzadziej co dwa lata. 

Na Podhalu domy budowane są najczęściej z drzewa świerkowego i jodłowego, które z czasem pod wpływem słońca, deszczu i mrozu oraz zanieczyszczeń zmienia kolor i staje się od miodowego, przez ciemnobursztynowy, aż do smoliście czarnego. Za to ściany mytych domów mają kolor lekko słomkowy, wpadający w biel.

Myte chałupy mają jeszcze jedną przewagę nad domami brudnymi. Na Podhalu nie impregnuje się drewna żadnymi chemicznymi środkami. Regularne pucowanie ścian szarym mydłem i proszkiem spełnia więc funkcję konserwującą - szorowanie unicestwia potencjalne szkodniki.

Bardzo ładne rzygacze zaobserwowałam w niektórych domach.

Nie tylko ja oglądałam, ja też byłam obserwowana przez tego psa.

Dopiero jadąc samochodem widać jak wiele podobnych, a zarazem tak różnych domów, stoi w Chochołowie.

Na końcu wsi znajduje się figurka Nepomucena, jest z nią związana ciekawa historia. Podobno figurę Jana Nepomucena postawiona na pamiątkę powstania chochołowskiego, w miejscu szubienicy. Według danych z tablicy została ona ufundowana przez Jana Michniaka Jawolcyka z Witowa w 1870 roku. Ciekawostką jest też to, że Święty stoi przodem do Chochołowa, a tyłem do Czarnego Dunajca jako kara za nieprzyłączenie się mieszkańców tej miejscowości do powstania.

Czas wracać do Zakopanego gdzie po południu ma się odbyć procesja. Zdążyłam zjeść obiad i pójść zobaczyć procesję, ale o tym będzie następnym razem.

Dziękuję za Wasze odwiedziny i zapraszam ponownie.